Theo thông tin, theo quy định Basel III, vàng hiện chưa được phân loại là tài sản thanh khoản cao cấp (HQLA). Tuy nhiên, hiệu suất của vàng trong thời kỳ khủng hoảng đủ để so sánh với trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn trung và dài hạn. Trong bối cảnh này, phân tích của Hiệp hội Vàng Thế giới cho thấy, mặc dù vàng chưa được chính thức công nhận là tài sản thanh khoản cao cấp, nhưng thực chất đã sở hữu tất cả các đặc điểm của nó. Tóm lại, dù vàng vẫn chưa được Basel III chính thức phân loại là tài sản thanh khoản cao cấp (HQLA) và chưa có thông báo nào về sửa đổi trong tương lai, nhưng có đủ bằng chứng cho thấy hiệu suất thực tế của vàng không khác gì HQLA. Bất kể quy định được sửa đổi khi nào, Hiệp hội Vàng Thế giới cho rằng các cơ quan quản lý cần xem xét lại quyết định ban đầu của họ và đánh giá lại vị trí của vàng.
Vị trí của vàng trong khung quy định Basel III
Các yêu cầu quy định Basel III được công bố lần đầu tiên vào năm 2010, nhưng việc thực hiện cụ thể đã trải qua nhiều năm. Mặc dù hầu hết các điều khoản đã được thực hiện từ năm 2019, nhưng bản sửa đổi mới nhất – bản cuối cùng của Basel III (hoặc Basel III.1) – dự kiến sẽ có hiệu lực vào tháng 7 năm 2025. Dù hiện tại có vẻ như bản cuối cùng có thể bị trì hoãn, nhưng sự chú ý của thị trường đối với các quy tắc trong khung này và ảnh hưởng của nó đã tăng trở lại. Vị trí của vàng trong Basel III tự nhiên trở thành tâm điểm, và không có gì ngạc nhiên khi xung quanh vấn đề này cũng tồn tại nhiều sự hiểu lầm.
Văn phòng luật Norton Rose Fulbright gần đây đã công bố một bài viết, rà soát lại khung Basel và vị thế quy định của vàng, giải thích các quy tắc xử lý vàng theo bốn khía cạnh sau:
Hiệp hội Thị trường Vàng và Bạc Luân Đôn (LBMA) cũng đã làm rõ thông tin sai lệch trên mạng, nhấn mạnh rằng: về yêu cầu vốn, theo quy tắc tài sản có trọng số rủi ro (RWA), vàng thuộc tài sản hạng nhất có trọng số rủi ro 0% và có thể được sử dụng làm tài sản đảm bảo với tỷ lệ chiết khấu 20%. Tuy nhiên, về tỷ lệ phủ sóng thanh khoản (LCR), vàng hiện chưa được định nghĩa là HQLA; trong khung quy định tỷ lệ tài chính ổn định ròng (NSFR), vàng áp dụng hệ số vốn ổn định cần thiết (RSF) là 85%.
Phân biệt thực tế: Phân tích tài sản thanh khoản cao cấp từ góc độ thực tiễn
Mặc dù vàng chưa được chính thức công nhận là tài sản thanh khoản cao cấp (HQLA), nhưng hiệu suất của nó chắc chắn phù hợp với các đặc điểm của HQLA. Trong nhiều năm, Hiệp hội Vàng Thế giới đã hợp tác với giới học thuật và Hiệp hội Thị trường Vàng và Bạc Luân Đôn để thực hiện nhiều nghiên cứu, và kết quả cho thấy vàng đáp ứng nhiều tiêu chí để được định nghĩa là tài sản thanh khoản cao cấp.
Theo định nghĩa của khung Basel, các đặc tính của HQLA có thể được chia thành hai loại: đặc tính cơ bản và đặc tính liên quan đến thị trường.
Các đặc tính cơ bản bao gồm:
Rủi ro thấp – Vàng là tài sản không có rủi ro tín dụng.
Định giá đơn giản và có độ chắc chắn cao – Dù vàng không áp dụng cho những mô hình định giá thường dùng cho trái phiếu hoặc một số cổ phiếu, giá của nó được xác định bởi sự cân bằng thị trường, với giá cả công khai minh bạch.
Độ tương quan với tài sản rủi ro thấp – Vàng là công cụ đa dạng hóa danh mục đầu tư hiệu quả, thường có hiệu suất xuất sắc trong thời kỳ khủng hoảng.
Các đặc tính liên quan đến thị trường bao gồm:
Thị trường hoạt động sôi nổi và quy mô lớn – Thị trường vàng có quy mô lớn, với tính thanh khoản dồi dào, chỉ riêng thị trường phi tập trung (OTC) có giá trị giao dịch hàng ngày trên 1200 tỷ USD.
Biến động thấp – Biến động của vàng tương đương với trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 30 năm và thấp hơn so với cổ phiếu.
Tính chất an toàn – Vàng thường có thể thu hút dòng tiền đầu tư trong thời kỳ rủi ro, và mối tương quan tiêu cực với thị trường chứng khoán cũng chứng minh điều này.
Gần đây, Baur và các tác giả khác trong bài viết tháng 2 năm 2025 mang tên “Vàng có phải là tài sản thanh khoản cao cấp không?” đã chỉ ra rằng, trong một nhóm mẫu trái phiếu chính phủ hàng đầu, vàng thuộc số tài sản có tính thanh khoản mạnh nhất, và hiệu suất của nó thực sự tương thích với các thuộc tính của HQLA.
Xét rằng một trong các thuộc tính cốt lõi của HQLA là hiệu suất và hiệu quả trong thời kỳ rủi ro gia tăng, Hiệp hội Vàng Thế giới đã phân tích các đặc điểm thị trường của vàng trong sáu tháng qua dựa trên các nguyên tắc mà Baur và những người khác đã thiết lập. Trong khoảng thời gian này, thị trường có đặc điểm là sự không chắc chắn cao độ và biến động lớn, và hiệu suất của trái phiếu chính phủ Mỹ như một hình mẫu HQLA là không tốt.
Báo cáo “Mặc dù chưa được công nhận chính thức, nhưng vàng thực sự đã sở hữu các đặc điểm của tài sản thanh khoản cao cấp (HQLA)” chỉ ra rằng trong sáu tháng qua, vàng đã thể hiện các đặc tính HQLA điển hình, bao gồm:
Biến động: Trong cú sốc thị trường gần đây, khả năng ổn định của vàng có thể so sánh hoặc thậm chí vượt trội hơn so với trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn trung và dài hạn, làm nổi bật thực tế rằng biến động thực tế của nó thấp hơn mong đợi.
Chênh lệch giá mua/bán: Trong thời kỳ thị trường chịu áp lực, chênh lệch giá mua/bán của vàng thường giữ trong mức hẹp hoặc có thể nhanh chóng quay về trạng thái bình thường, thể hiện không kém gì so với trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm và 30 năm.
Khối lượng giao dịch: Khối lượng giao dịch hàng ngày của vàng duy trì ổn định, tương đương với trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm, chứng minh độ sâu của thị trường và tính thanh khoản cao.
Báo cáo cũng so sánh hiệu suất của vàng với cổ phiếu, trong đó một số cổ phiếu có thể về mặt kỹ thuật đáp ứng tiêu chuẩn tài sản cấp 2B theo Basel III. Kết quả cho thấy, vàng cho thấy hiệu suất tốt hơn hầu hết các chỉ tiêu.