Được biết, các nhà hoạch định chính sách ở Thổ Nhĩ Kỳ đang hành động để hạn chế sự đổ vào thị trường lira của cái gọi là “tiền nóng”, tiến hành phản công đối với một trong những giao dịch chênh lệch tiền tệ có lợi nhuận nhất toàn cầu.
Mặc dù ngân hàng trung ương vẫn duy trì kiểm soát chặt chẽ thị trường lira và cho phép đồng tiền này giảm giá dần, nhưng các nhà giao dịch cho biết gần đây, biến động thị trường đã trở nên khó đoán hơn. Tính toán của Bloomberg cho thấy, đặc biệt vào những ngày thứ Sáu gần đây, tốc độ giảm giá của lira nhanh hơn trung bình từ ba đến bốn lần so với những ngày giao dịch khác.
Hiện tượng giảm giá nhanh vào ngày thứ Sáu này đã trực tiếp ảnh hưởng đến một chiến lược giao dịch ngắn hạn phổ biến – nhà đầu tư mua lira qua các hợp đồng hoán đổi qua đêm vào tối thứ Năm để thu lãi suất cuối tuần, sau đó đóng vị thế vào thứ Hai. Sự sụt giảm mạnh của lira vào thứ Sáu sẽ khiến các giao dịch chênh lệch cuối tuần trở nên không có lợi.
Với lãi suất của ngân hàng trung ương Thổ Nhĩ Kỳ gần 50%, quốc gia này lại trở thành điểm đến hấp dẫn cho các nhà giao dịch chênh lệch – những nhà đầu tư này vay vốn từ các quốc gia có lãi suất thấp và đầu tư vào tài sản của các quốc gia có lãi suất cao. Các nguồn tin cho biết, các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ đang cố gắng ngăn chặn các giao dịch chênh lệch có thời hạn ngắn, lo ngại rằng dòng vốn này rút nhanh có thể gây ra sự gia tăng biến động thị trường.
Vào tháng 3 năm nay, một cuộc khủng hoảng tương tự đã xảy ra: sau khi Thị trưởng Istanbul, đối thủ chính trị mạnh nhất của Tổng thống Erdoğan là İmamoğlu, bị bắt giữ bất ngờ, lira đã giảm 10% chỉ trong vài giờ. Bộ trưởng Tài chính Simsek khi đó cho biết, đợt bán tháo này chủ yếu do các nhà đầu tư nước ngoài rút vốn khỏi lira.
“Nhà chức trách không muốn thu hút dòng vốn chênh lệch ngắn hạn,” nhà kinh tế trưởng của ngân hàng QNB Istanbul, Elkin Isk, cho biết, “họ đã chứng kiến sự biến động mạnh về tỷ giá hối đoái và dự trữ ngoại hối khi những giao dịch này rút nhanh.” Ngân hàng trung ương từ chối bình luận về vấn đề này.
Đợt bán tháo vào tháng 3 cuối cùng đã được kiềm chế thông qua việc khôi phục tăng lãi suất, triển khai các biện pháp giảm thanh khoản lira, và nâng tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với các khoản nợ ngắn hạn ở nước ngoài của các ngân hàng. Thêm vào đó, sự gia tăng sức hấp dẫn tổng thể của các tài sản mới nổi sau khi Tổng thống Mỹ Trump đình chỉ một số chính sách thuế nghiêm ngặt cũng đóng vai trò hỗ trợ.
Mặc dù lira vẫn đang giảm giá so với đồng đô la, chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đang thực hiện chính sách “tăng giá thực tế”, tức là làm cho mức giảm của đồng tiền này thấp hơn tỷ lệ lạm phát tiêu dùng. Khi dự báo lạm phát hàng tháng chậm lại, các nhà hoạch định chính sách đang làm cho nhịp độ tăng giá thực tế trở nên khó đoán hơn. Tuy nhiên, giao dịch chênh lệch vẫn có lợi nhuận.
Tính toán của Bloomberg dựa trên hợp đồng kỳ hạn một tháng cho thấy, tỷ suất lợi nhuận từ giao dịch chênh lệch lira trong tháng 5 đạt mức cao nhất kể từ năm 2021, đủ để bù đắp cho những thiệt hại trong tháng 3. Nhà kinh tế độc lập Thổ Nhĩ Kỳ, Haluk Bürümcek, cho biết, từ ngày 18 tháng 4 đến tuần trước, dòng vốn vào giao dịch chênh lệch đã đạt khoảng 3,4 tỷ đô la.
Các nhà giao dịch cho biết, giao dịch này đã tạo ra lợi nhuận liên tiếp trong năm quý, kỷ lục liên thắng dài nhất còn phải quay ngược lại tới năm 2012, và hiện nay chủ yếu được thúc đẩy bởi dòng vốn ngắn hạn (tiền nóng) và các vị thế siêu ngắn hạn – thời gian nắm giữ thông thường không quá một tuần.
Morgan Stanley, Deutsche Bank và ING gần đây đã nhấn mạnh khuyến nghị mua vào giao dịch chênh lệch lira, trong khi HSBC khẳng định nên mua trái phiếu nội tệ dài hạn.