Vừa qua, Bộ trưởng Tài chính Mỹ, ông Bessenet, cho biết ông đang thúc đẩy một kế hoạch cải cách có thể ảnh hưởng lớn đến thị trường trái phiếu, đó là hạ thấp tỷ lệ đòn bẩy bổ sung (SLR) của các ngân hàng để giảm lãi suất trái phiếu chính phủ dài hạn. Nếu thành công, động thái này không chỉ có thể giảm áp lực hiện tại của thị trường trái phiếu quốc gia mà còn có khả năng giảm chi phí tài chính dài hạn cho doanh nghiệp và hộ gia đình, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Nhưng vấn đề then chốt là: Kế hoạch này có hiệu quả hay không?
SLR (Tỷ lệ Đòn bẩy Bổ sung) là tiêu chuẩn quản lý được Mỹ thiết lập vào năm 2014, yêu cầu các ngân hàng phải giữ một tỷ lệ nhất định vốn chất lượng cao để chống đỡ các rủi ro tiềm ẩn. Đối với các ngân hàng hệ thống quan trọng toàn cầu (G-SIBs), tỷ lệ này là ít nhất 5%; đối với các ngân hàng khác là ít nhất 3%. Mục tiêu chính của chế độ này là ngăn chặn sự phát sinh rủi ro tài chính hệ thống.
Giảm SLR lý thuyết có thể cho phép các ngân hàng nắm giữ nhiều trái phiếu chính phủ Mỹ hơn hoặc cho vay nhiều hơn mà không vi phạm các quy định về vốn. Ông Bessenet đã cho biết trong một cuộc phỏng vấn tuần trước: “Tôi nghĩ chúng tôi đang rất gần với việc sửa đổi SLR, ba cơ quan quản lý ngân hàng — Fed, OCC và FDIC — đang có tiến trình đàm phán nhanh chóng, có thể sẽ có kết quả vào mùa hè năm nay.”
Gần đây, do sự không chắc chắn trong chính sách thuế của chính phủ Trump, các nhà đầu tư đã bắt đầu lo ngại về tính bền vững tài chính của Mỹ, dẫn đến một đợt bán tháo trái phiếu chính phủ. Hôm thứ Tư, lợi suất trái phiếu chính phủ 30 năm đã có lúc đạt 5.09%, mức cao nhất kể từ tháng 10 năm 2023.
Thêm vào đó, một dự luật thuế và chi tiêu lớn của Trump cũng suýt được thông qua tại Hạ viện hồi tuần trước, gây ra lo ngại về thâm hụt ngân sách trong tương lai.
Trong bối cảnh này, việc giảm SLR không chỉ giúp các ngân hàng nắm giữ nhiều trái phiếu chính phủ hơn, giảm áp lực thị trường mà còn giúp chính phủ Trump đạt được mục tiêu “kiểm soát lợi suất dài hạn”. Vào tháng Hai năm nay, chính phủ đã cam kết sẽ chú ý đến việc kiểm soát lợi suất trái phiếu dài hạn, động thái này càng khẳng định thêm dự đoán của thị trường về cải cách SLR.
Ông Bessenet cho biết, hiện tại chế độ SLR thực tế đang “trừng phạt” các ngân hàng vì nắm giữ tài sản không rủi ro. Ông chỉ ra: “Nếu chúng tôi có thể giảm chi phí đòn bẩy này, theo một số ước tính, lợi suất có thể giảm hàng chục điểm cơ bản. Trong thời kỳ khủng hoảng COVID, SLR đã tạm thời bị đình chỉ, phản ứng của thị trường rất tích cực.”
Tuy nhiên, không phải ai cũng lạc quan về kế hoạch này. Giám đốc đầu tư của tập đoàn tư vấn Bleakley, ông Peter Boockvar, trong báo cáo phát hành hôm thứ Ba cho rằng dự đoán của Bessenet có thể “quá lạc quan”.
Ông Boockvar chỉ ra rằng, ngay cả khi giảm SLR, các ngân hàng cũng chưa chắc đã tăng cường nắm giữ trái phiếu chính phủ, đặc biệt là khi bóng ma từ sự sụp đổ của Silicon Valley Bank vì nắm giữ quá nhiều trái phiếu dài hạn vẫn còn hiện hữu. Ông nói: “Ngay cả khi các ngân hàng muốn tăng cường nắm giữ trái phiếu, họ có khả năng sẽ chọn trái phiếu ngắn hạn, thay vì kéo dài kỳ hạn. Điều này có nghĩa là lợi suất dài vẫn cần các lực lượng khác để ổn định.”
Ông còn nhấn mạnh rằng, nếu các ngân hàng không tham gia, Fed có thể bị buộc phải can thiệp trở lại thị trường, và mô hình “mỗi lần thị trường hỗn loạn đều dựa vào Fed” không phải là giải pháp bền vững.
Hôm thứ Ba, sau khi chính phủ Nhật Bản gợi ý khả năng điều chỉnh chiến lược phát hành trái phiếu dài hạn, thị trường trái phiếu Mỹ đã phục hồi mạnh mẽ, với lợi suất trái phiếu 30 năm giảm 9.7 điểm cơ bản, xuống thấp hơn 4.94%, trong khi lợi suất trái phiếu 10 năm giảm xuống còn 4.43%.