Được biết, OpenAI đã thông báo vào thứ Hai trong một bài viết trên blog rằng, mặc dù công ty được tái cấu trúc thành một tổ chức vì lợi ích công cộng, tổ chức phi lợi nhuận của họ sẽ vẫn giữ quyền kiểm soát đối với công ty do áp lực từ các lãnh đạo xã hội và các nhân viên cũ.
Công ty được hỗ trợ bởi đầu tư của Microsoft này đã được định giá lên đến 3000 tỷ USD trong vòng gọi vốn gần đây do SoftBank dẫn dắt. OpenAI cho biết quyết định này được đưa ra sau khi thảo luận với tổng chưởng lý của California và Delaware.
Chủ tịch hội đồng quản trị OpenAI, Brett Taylor, đã nói trong một cuộc phỏng vấn: “Theo cấu trúc mà chúng tôi dự tính, tổ chức phi lợi nhuận sẽ tiếp tục kiểm soát OpenAI. Chúng tôi sẽ chuyển đổi công ty TNHH trực thuộc tổ chức phi lợi nhuận thành tổ chức vì lợi ích công cộng (Public Benefit Corporation, PBC). Như vậy, cơ cấu sở hữu của công ty sẽ thay đổi và nhân viên, nhà đầu tư và tổ chức phi lợi nhuận đều có thể nắm giữ cổ phần của tổ chức vì lợi ích công cộng này.”
Taylor đã tiết lộ rằng OpenAI đã nhờ các cố vấn tài chính bên ngoài tư vấn về việc tái cấu trúc vốn. Mặc dù tổ chức phi lợi nhuận sẽ nắm giữ phần lớn cổ phần của công ty, nhưng ông từ chối tiết lộ tỷ lệ cụ thể.
Giám đốc điều hành OpenAI, Sam Altman, cho biết trong một cuộc điện đàm: “Tổ chức phi lợi nhuận và tổ chức vì lợi ích công cộng sẽ giữ cùng một sứ mệnh, điều này làm tôi rất vui mừng.” Ông cũng nói rằng hội đồng quản trị và các bên liên quan đều đồng tình với quyết định này.
Hiện tại, OpenAI đang gặp phải một cuộc tranh chấp pháp lý gay gắt với Elon Musk. Musk đã đồng sáng lập OpenAI vào năm 2015, khi đó nó vẫn là một phòng thí nghiệm nghiên cứu phi lợi nhuận. Hiện nay, Musk điều hành công ty khởi nghiệp riêng của mình là xAI và tham gia cạnh tranh trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo tổng hợp. Ông đang cố gắng ngăn chặn OpenAI chuyển đổi thành công ty vì lợi nhuận.
Trong cuộc điện đàm hôm thứ Hai, Altman đã được hỏi về cuộc tranh chấp này. Ông đã trả lời: “Chúng tôi hoàn toàn tập trung vào sứ mệnh của mình, cũng như cách thực hiện sứ mệnh đó. Sứ mệnh của chúng tôi chưa bao giờ thay đổi.”
Dưới sự lãnh đạo của Altman, OpenAI trong những năm gần đây đã tiến hành thương mại hóa sản phẩm, trong đó nổi bật nhất là ChatGPT, một chatbot nhanh chóng nổi tiếng sau khi ra mắt vào cuối năm 2022. Hiện tại, công ty vẫn được một công ty mẹ phi lợi nhuận quản lý. Vì sự cản trở của Musk, OpenAI đã gặp rất nhiều khó khăn trong việc tái cấu trúc thành công ty vì lợi nhuận. Vào tháng 2 năm nay, đội ngũ do Musk dẫn đầu đã đề nghị mua lại OpenAI với giá 97,4 tỷ USD, nhưng đề xuất này nhanh chóng bị từ chối.
Cấu trúc hỗn hợp của OpenAI bao gồm một công ty hợp danh có giới hạn lợi nhuận được thành lập vào năm 2019. Tổ chức phi lợi nhuận ban đầu là cổ đông chính, và nếu OpenAI tái cấu trúc thành công, tổ chức phi lợi nhuận này sẽ tách ra thành thực thể độc lập. Hiện nay kế hoạch tái cấu trúc đã thay đổi, các nhà đầu tư của OpenAI sẽ nhận được trái phiếu chuyển đổi, có thể được chuyển đổi thành cổ phần trong tương lai.
Tháng trước, một nhóm cựu nhân viên OpenAI, các nhà lãnh đạo giải Nobel, giáo sư luật và các tổ chức xã hội dân sự đã đồng ký một bức thư gửi tổng chưởng lý California và Delaware yêu cầu họ ngừng kế hoạch tái cấu trúc của công ty khởi nghiệp này vì lý do an ninh.
Bức thư này cũng được gửi đến hội đồng quản trị OpenAI. Bức thư chỉ ra rằng việc tái cấu trúc thành thực thể vì lợi nhuận sẽ “đi ngược lại mục đích từ thiện của OpenAI”, “hủy bỏ quyền kiểm soát của tổ chức phi lợi nhuận và loại bỏ các biện pháp bảo đảm quản lý quan trọng”.
Paige Hedley, cựu cố vấn chính sách và đạo đức của OpenAI, người đứng đầu tổ chức đồng ký tên “Không vì lợi ích cá nhân” (Not For Private Gain), cho biết trong một tuyên bố rằng mặc dù OpenAI đã sẵn sàng lắng nghe mối quan tâm từ mọi bên là một bước tiến tích cực, nhưng “các vấn đề cốt lõi vẫn còn.” Một trong số đó là liệu các mục tiêu thương mại của OpenAI có “về mặt pháp lý vẫn thuộc về sứ mệnh từ thiện của họ” hay không, và một câu hỏi khác là “công nghệ mà OpenAI phát triển sẽ thuộc về ai?”
Taylor trong cuộc gọi với các phóng viên đã giới thiệu rằng cấu trúc hiện tại của OpenAI bao gồm hội đồng quản trị phi lợi nhuận và các công ty con của nó, trong đó hội đồng quản trị phi lợi nhuận là cơ quan quản lý duy nhất. Ông cũng chia sẻ một số “chi tiết kỹ thuật” về thành phần hội đồng quản trị sau tái cấu trúc.
Trong tương lai, tổ chức vì lợi ích công cộng sẽ thành lập hội đồng quản trị độc lập, nhưng các thành viên hội đồng sẽ được bổ nhiệm bởi tổ chức phi lợi nhuận. Taylor cho biết: “Vào ngày đầu tiên sau khi tái cấu trúc, chúng tôi có kế hoạch để hai thành viên hội đồng giống hệt nhau.”
Taylor nhấn mạnh: “Từ góc độ quản lý công ty, sứ mệnh phải luôn được ưu tiên hàng đầu, vì trách nhiệm ủy thác của hội đồng quản trị phi lợi nhuận hoàn toàn xoay quanh sứ mệnh này.” Ông cho biết đây cũng là “phản hồi chính” mà họ nhận được sau nhiều lần thảo luận gần đây.
Trong một bức thư gửi nhân viên kèm theo bài viết trên blog vào thứ Hai, Altman viết rằng OpenAI vẫn cam kết đảm bảo trí tuệ nhân tạo tổng hợp (AGI)—công nghệ có khả năng cạnh tranh hoặc thậm chí vượt qua trí thông minh của con người—“mang lại lợi ích cho toàn nhân loại.” Nhưng ông cũng đề cập rằng kể từ khi đồng sáng lập phòng thí nghiệm này cách đây chín năm, tình hình đã thay đổi rất nhiều.
Altman đã viết: “Khi thành lập OpenAI, chúng tôi không rõ làm thế nào để thực hiện sứ mệnh này. Chúng tôi không thể tưởng tượng ra những lợi ích trực tiếp mà trí tuệ nhân tạo có thể mang lại trong các lĩnh vực như tư vấn y tế, học tập, nâng cao năng suất, và cũng không nghĩ đến việc đào tạo mô hình và phục vụ người dùng cần đầu tư hàng trăm tỷ đô la vào tài nguyên tính toán.”
Altman cũng cho biết, để “đảm bảo toàn nhân loại có thể sử dụng rộng rãi các dịch vụ của chúng tôi”, OpenAI trong tương lai có thể vẫn cần huy động hàng ngàn tỷ đô la.