Trump một lần nữa khơi dậy tranh cãi quốc tế, lần này nhằm vào hai hành lang hàng hải quan trọng nhất toàn cầu.
Theo Tin tức CCTV, vào ngày 26 tháng 4 theo giờ địa phương, Tổng thống Mỹ Trump đã đăng trên mạng xã hội của mình rằng các tàu quân sự và thương mại của Mỹ nên được phép qua lại miễn phí qua kênh đào Panama và kênh đào Suez.
Lý do của ông là “nếu không có Mỹ, những kênh đào này sẽ không tồn tại.”
Ông cũng yêu cầu Ngoại trưởng Marco Rubio “ngay lập tức xử lý và ghi lại tình huống này.” Những phát biểu này trực tiếp thách thức trật tự hàng hải quốc tế hiện tại và quyền chủ quyền của các quốc gia liên quan.
Trump: Tàu Mỹ nên được hưởng “bữa trưa miễn phí”
Trump đã đưa ra tuyên bố vào thứ Bảy trên nền tảng Truth Social:
“Tàu Mỹ, bất kể vì mục đích quân sự hay thương mại, nên được phép đi qua kênh đào Panama và kênh đào Suez miễn phí! Nếu không có Mỹ, những kênh đào này hoàn toàn sẽ không tồn tại.”
CCTV trích dẫn từ Reuters cho biết, kênh đào Panama nằm ở điểm hẹp nhất giữa Bắc Mỹ và Nam Mỹ, kết nối Đại Tây Dương và Thái Bình Dương. Kênh này chiếm khoảng 40% khối lượng vận chuyển hàng hóa bằng container của Mỹ.
Năm 1977, Mỹ đã ký hiệp ước mới về kênh đào Panama và hiệp ước về tình trạng trung lập vĩnh viễn và điều hành kênh đào. Theo hiệp ước, từ ngày 31 tháng 12 năm 1999, Panama đã hoàn toàn thu hồi quyền quản lý và an ninh của kênh đào, quân đội Mỹ hiện diện tại khu vực kênh đã rút quân hoàn toàn.
Đây không phải là lần đầu tiên Trump đề cập đến kênh đào Panama. Trong nhiều tháng qua, ông đã nhiều lần tuyên bố muốn “thu hồi” kênh đào từ tay Panama. Vào tháng 1 năm nay, ông thậm chí đã ám chỉ rằng không loại trừ khả năng sử dụng biện pháp quân sự để tiếp quản kênh đào, cho rằng tuyến đường thủy này quan trọng cho “an ninh kinh tế.”
Đối diện với những phát biểu này, Tổng thống Panama José Raúl Mulino đã nhiều lần tuyên bố rõ ràng rằng kênh đào sẽ tiếp tục được Panama kiểm soát. Đáng chú ý là kể từ năm 1999, Panama đã nắm quyền kiểm soát kênh đào này.
Trump còn mở rộng quan điểm của mình đến kênh đào Suez, tuyến đường hàng hải quan trọng kết nối Địa Trung Hải và Biển Đỏ, phân tách châu Á và châu Phi, đã bắt đầu hoạt động từ cuối năm 1869. Là tuyến đường thương mại quan trọng giữa các quốc gia châu Á và châu Âu, kênh đào Suez hàng năm vận chuyển từ 12% đến 15% khối lượng thương mại toàn cầu. Tàu chiến của hải quân Mỹ thường xuyên đi qua kênh đào này.
Theo tin tức CCTV, vào ngày 7 tháng 10 năm 2023, sau khi xảy ra vòng xung đột mới giữa Israel và Palestine, lực lượng Houthi ở Yemen đã sử dụng máy bay không người lái và tên lửa để tấn công các mục tiêu của Israel và các đồng minh ở Biển Đỏ, Biển Ả Rập, yêu cầu Israel ngừng các hành động quân sự ở dải Gaza. Kể từ ngày 15 tháng 3, quân đội Mỹ đã tiến hành không kích quy mô lớn vào lực lượng Houthi, sau đó lực lượng Houthi đã tấn công tàu sân bay Mỹ và các tàu hộ tống, khiến tình hình ở Biển Đỏ trở nên căng thẳng.
Cuộc tấn công của lực lượng Houthi đã buộc các tàu phải đi vòng qua đầu Nam châu Phi, kéo dài hành trình và làm tăng chi phí vận chuyển hàng hóa. Phía Ai Cập đã cho biết doanh thu từ kênh đào Suez đã giảm 60% vào năm ngoái, tương đương với khoản lỗ 7 tỷ USD.