Theo thông tin từ các phương tiện truyền thông, các quan chức Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) cho rằng mức tăng giá chung trong nước hiện nay có phần mạnh hơn so với dự báo của các quan chức BOJ hồi đầu năm. Nếu căng thẳng thương mại toàn cầu giảm bớt, các quan chức BOJ có khả năng thảo luận về việc tăng lãi suất, và dự kiến lần tăng lãi suất tiếp theo có thể xảy ra vào nửa cuối năm nay.
Nguồn tin cho biết, tại kết thúc cuộc họp lãi suất chính sách tiền tệ của BOJ kéo dài hai ngày vào tuần tới, lãi suất cơ bản của ngân hàng dự kiến sẽ giữ nguyên ở mức 0.5%. Điều này chủ yếu vì các nhà hoạch định chính sách tiền tệ của BOJ cần tiếp tục theo dõi diễn biến đàm phán thương mại toàn cầu, cũng như tác động của các cuộc đàm phán thương mại Nhật – Mỹ đối với kinh tế cả hai nước.
Hiện tại, các nhà giao dịch hợp đồng tương lai lãi suất và thị trường trái phiếu đang lo lắng rằng nếu BOJ chọn phát đi tín hiệu “diều hâu” về việc tăng lãi suất tại cuộc họp chính sách tuần tới, điều này có thể gây ra sự mở rộng lớn đối với lợi suất trái phiếu Nhật Bản và trái phiếu Mỹ kỳ hạn dài (10 năm trở lên), đồng thời khiến “phí thời gian” cũng tăng vọt, rất có thể dẫn đến một đợt bán tháo mạnh mẽ trên thị trường chứng khoán Nhật Bản và toàn cầu.
Tuy nhiên, nguồn tin cho biết, nếu các biện pháp thuế quan do chính quyền Trump lãnh đạo không xáo trộn đáng kể xu hướng giá cả cơ bản ở Nhật Bản, các quan chức BOJ sẽ xem đây là điều có lợi cho việc thảo luận việc duy trì tăng lãi suất.
Liệu BOJ có tăng lãi suất trước cuối năm nay?
Những phát biểu trên ám chỉ rằng chỉ cần tình hình thương mại toàn cầu rõ ràng hơn, và tỷ lệ lạm phát Nhật Bản ổn định xung quanh mức mục tiêu 2% mà BOJ đề ra, BOJ có thể sẽ quyết định tăng lãi suất lần nữa trước cuối năm nay.
BOJ sẽ họp vào thứ Hai và thứ Ba tuần tới, và thị trường dự kiến chính sách sẽ không thay đổi. Các nhà đầu tư chú ý hơn đến dự đoán về lộ trình chính sách của BOJ, kế hoạch mua trái phiếu quốc gia trong tương lai, cũng như tốc độ thực tế giảm mua trái phiếu sau mùa xuân năm sau có giống như dự đoán của các quan chức BOJ trước đây hay không.
Cựu thành viên ban điều hành BOJ, ông Maeda Eiji cho biết, BOJ có thể sẽ làm chậm lại việc thu hẹp quy mô mua trái phiếu chính phủ trong năm tài chính tới, dự kiến giảm khoảng 2000 tỷ yên mỗi quý. Ông Maeda cũng cho biết BOJ sẽ giữ lãi suất cơ bản ở mức 0.5% trong tuần tới, với khả năng tăng lãi suất vào tháng 10 hoặc tháng 3 năm sau, tùy thuộc vào tình hình kinh tế và đàm phán thương mại.
“Tháng 10 có thể là thời điểm sớm nhất,” ông Maeda cho biết. “Nhưng nếu BOJ muốn tự tin đối với các cuộc đàm phán về lương vào mùa xuân năm sau, có thể họ sẽ phải chờ đến tháng 3 năm sau.”
Sau cuộc điều chỉnh lãi suất tiếp theo, BOJ rất có khả năng tăng lãi suất mỗi sáu tháng một lần, với mục tiêu lãi suất cuối cùng khoảng từ 1.5% đến 2%, cao hơn nhiều so với dự đoán phổ biến của thị trường là 1%, ông Maeda cho biết trong một cuộc phỏng vấn.
Chỉ số lạm phát cơ bản của Nhật Bản đã liên tục duy trì ở mức hoặc cao hơn mục tiêu 2% mà BOJ đã đặt ra trong ba năm qua (tính đến tháng 4), và hiện nay lạm phát của Nhật Bản đã đứng đầu trong nhóm G7. Ông Maeda cho rằng BOJ đã phần nào chậm so với tình hình, nhưng gần đây sự không chắc chắn từ chính sách thuế quan đã cho BOJ và Fed một lý do quan trọng để giữ nguyên chính sách.
“BOJ phải rất thận trọng,” ông Maeda nói. “Khi bầu trời kinh tế trở nên u ám, họ không nên vội vàng trong việc bình thường hóa chính sách, nhưng đồng thời cũng cần tránh rủi ro bị tụt lại phía sau.”
Nếu lợi suất trái phiếu Nhật tăng vọt, liệu “phí thời gian” có trở lại ánh đèn sân khấu?
Nếu BOJ phát tín hiệu rõ ràng về việc sẽ làm chậm lại quy mô thu hẹp trong báo cáo sau cuộc họp, hoặc phát tín hiệu rằng không cần vội vàng tăng lãi suất, thì “cuộc khủng hoảng bán tháo trái phiếu Nhật” hiện tại có thể sẽ tạm lắng, giúp tâm lý tiêu cực về việc trái phiếu Nhật có thể gây ra sự sụp đổ toàn cầu sẽ giảm bớt.
Nếu kỳ vọng tăng lãi suất của BOJ gia tăng dẫn đến việc đấu giá trái phiếu Nhật không thành công, khiến lợi suất trái phiếu Nhật kỳ hạn dài tăng mạnh, điều này có thể kích thích lại việc tăng lợi suất trái phiếu Mỹ lâu hạn, cuối cùng có thể khiến “phí thời gian” – thứ đã từng làm nhà đầu tư khiếp sợ – trở lại nổi bật, thúc đẩy thị trường chứng khoán và trái phiếu dao động mạnh mẽ lần nữa.
“Phí thời gian” là phần lợi suất bổ sung mà các nhà đầu tư yêu cầu bồi thường cho rủi ro khi nắm giữ trái phiếu dài hạn. Trong vài năm tới, việc áp thuế bổ sung từ bên ngoài có thể trở thành đồng thuận phổ biến ở phương Tây, vì vậy trong thời kỳ “chống toàn cầu hóa” ngày càng phân hóa, Trung Quốc và Nhật Bản có thể giảm bớt đáng kể lượng nắm giữ trái phiếu Mỹ, trong khi chi phí lãi suất, chính sách quốc phòng và các khoản chi tiêu tài khóa do giảm thuế của chính quyền Trump dẫn đến con đường mở rộng lớn, làm tăng mối lo ngại về tính bền vững của khoản nợ khổng lồ của chính phủ Mỹ và các rủi ro lạm phát lâu dài, cùng với rủi ro lợi suất trái phiếu Nhật Bản tăng cao, “phí thời gian” đáng lo ngại từng khiến thị trường tài chính khiếp sợ đang có xu hướng quay trở lại, với lợi suất trái phiếu Mỹ kỳ hạn 10 năm – thứ được xem như đại diện cho việc định giá tài sản toàn cầu – thậm chí đang chuẩn bị cho một đợt tăng vượt trên 5% vào năm 2023.
Tuy nhiên, đối với các quan chức BOJ hiện tại, triển vọng thương mại toàn cầu vẫn còn mờ mịt. Đại diện đàm phán chính của Nhật Bản sẽ đến Washington vào thứ Sáu để tham gia vòng đàm phán thứ sáu với Mỹ, chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh G7 sắp diễn ra tại Canada. Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio có thể sẽ có cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Donald Trump trong thời gian hội nghị thượng đỉnh.
Nhật Bản đang tìm kiếm việc miễn thuế 25% đối với các sản phẩm ô tô trong các cuộc đàm phán, nhưng Trump vào thứ Năm cho biết ông đang xem xét việc tăng thuế đối với ô tô nhập khẩu từ Mỹ thêm một lần nữa.
Nguồn tin cho biết, nếu các vấn đề thương mại có những tiến triển rõ ràng hơn, với việc xu hướng giá cả tại Nhật Bản vẫn mạnh mẽ, BOJ vẫn sẽ xem xét quy trình tăng lãi suất.
Nguồn tin cũng cho biết, gần đây giá cả của Nhật Bản đã tăng nhẹ hơn so với dự báo hồi đầu năm, và dự kiến giá cũng sẽ cao hơn so với dự báo trước đó của BOJ trong nửa năm sau. Một số quan chức BOJ cho rằng tính ổn định của lạm phát phản ánh rõ sự thay đổi lớn trong hành vi định giá, và sự tăng vọt giá gạo có thể khiến kỳ vọng lạm phát của người tiêu dùng tăng lên.
Dữ liệu về lạm phát chung toàn Nhật Bản mới được công bố cho thấy, tỷ lệ lạm phát cơ bản của Nhật Bản đã tăng tốc lên 3.5% vào tháng 4.
Một khảo sát gần đây về thời điểm tăng lãi suất của BOJ cho thấy khoảng 34% các nhà kinh tế dự đoán BOJ sẽ phải đến tháng 1 năm sau mới tăng lãi suất lần nữa, khiến tháng này trở thành thời điểm được các nhà đầu tư yêu thích cho lần tăng lãi suất tiếp theo.