Đài tệ đã tăng mạnh trong hai ngày giao dịch liên tiếp, có thể do các công ty bảo hiểm lớn ở Đài Loan đang hoảng loạn thực hiện việc phòng ngừa rủi ro đối với đồng đô la. Một cơn bão tài chính tiềm tàng đang âm thầm tới gần: sự không tương thích về tiền tệ trị giá 4600 tỷ đô la của ngành bảo hiểm khiến nó trở thành một quả bom hẹn giờ, đang bùng nổ cùng với sự giảm giá của đồng đô la. Khi đồng đô la bước vào một chu kỳ giảm giá lâu dài có thể xảy ra, cơn bão tài chính này có thể chỉ là khúc dạo đầu cho việc tái cấu trúc tài chính toàn cầu.
Vào thứ Sáu tuần trước, khi đồng đô la giảm và lợi suất trái phiếu Mỹ tăng liên tiếp, đài tệ đã bất ngờ tăng 3%, ghi nhận mức tăng lớn nhất trong 40 năm qua, gây chấn động thị trường ngoại hối. Vào thứ Hai tuần này, đài tệ lại ghi nhận mức tăng mạnh, tăng 4% so với đô la, đạt mức cao nhất kể từ tháng 2 năm 2023, lập kỷ lục tăng trong một ngày lớn nhất kể từ năm 1988.
Sự tăng vọt này dường như là “một tương lai rực rỡ”, chẳng hạn như dưới sự thúc đẩy của kỳ vọng lạc quan trong các cuộc đàm phán thương mại, ngành công nghiệp công nghệ Mỹ có thể gia tăng nhập khẩu bán dẫn từ Đài Loan, làm tăng nhu cầu đài tệ. Tuy nhiên, thực chất có thể đây là phản ứng dây chuyền do các công ty bảo hiểm lớn ở Đài Loan hoảng loạn thực hiện phòng ngừa rủi ro đối với đồng đô la.
Hiện tại, một cơn bão tài chính tiềm tàng đang âm thầm tới gần: mức độ không tương thích về tiền tệ khổng lồ như một quả bom hẹn giờ, đang bùng nổ cùng với sự giảm giá của đồng đô la.
Cơn ác mộng của ngành bảo hiểm Đài Loan: quả bom “nghìn tỷ đô” không tương thích cấu trúc
Trong thời gian dài, các công ty bảo hiểm địa phương đã phải đối mặt với một sự không tương thích cấu trúc lớn.
Từ đầu năm 2000, Đài Loan đã tích lũy thặng dư thương mại lớn, dẫn đến một khối lượng lớn ngoại tệ đô la, chiếm từ 5% đến 7% GDP, và việc xử lý lượng đô la này trở thành một ưu tiên cấp bách. Trong khi đó, các công ty bảo hiểm địa phương lại phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt tài sản trái phiếu trong nước, quy mô không thể tiếp tục mở rộng, vì vậy hai tình huống này đã “bắt tay” với nhau, Đài Loan đã âm thầm trở thành một lực lượng quan trọng trong thị trường thu nhập cố định toàn cầu bị đánh giá thấp.
Tính đến tháng 1 năm nay, dự trữ ngoại tệ của Đài Loan lên đến 1,7 triệu tỷ đô la (trong đó phần lớn là trái phiếu Mỹ), tương đương hơn 200% GDP, gấp hơn 5 lần quy mô thị trường trái phiếu Đài Loan, trong đó các công ty bảo hiểm đóng vai trò then chốt.
Cụ thể, khoảng 1 triệu tỷ đô la nằm trong tay tư nhân, trong đó 700 tỷ đô la cụ thể được nắm giữ trong danh mục đầu tư bảo hiểm. Trong thời kỳ đỉnh cao, các công ty bảo hiểm mua hơn 50 tỷ đô la tài sản đô la mỗi năm. Họ phát hành hợp đồng bảo hiểm bằng đài tệ và dùng số tiền này để đầu tư vào tài sản đô la ở nước ngoài, với lợi nhuận rất khả quan.
Tuy nhiên, chiến lược “tài trợ bằng đài tệ nhưng nắm giữ tài sản đô la” đã tạo ra rủi ro không tương thích tiền tệ đáng kể. Mức độ không tương thích về ngoại hối vượt quá 40% danh mục đầu tư của họ, tương đương khoảng 4600 tỷ đô la, chỉ riêng khoản này đã chiếm hơn 60% GDP của Đài Loan.
Sự không tương thích này khiến ngành bảo hiểm Đài Loan phải đối mặt với ba rủi ro: sự giảm giá của đồng đô la so với đài tệ dẫn đến việc giá trị tài sản giảm, chi phí phòng ngừa rủi ro tiền tệ cao ăn mòn lợi nhuận, và thiệt hại vốn do lợi suất trái phiếu Mỹ tăng cao. Nếu đồng đô la giảm hoặc lãi suất Mỹ tăng, có thể dẫn đến việc toàn ngành gặp phải tổn thất lớn, thậm chí ảnh hưởng đến sự ổn định của thị trường tài chính Đài Loan.
Đồng đô la yếu + lãi suất cao: thách thức kép cho hệ thống tài chính Đài Loan
Vì Đài Loan đầu tư mạnh vào tài sản đô la nên rủi ro lớn nhất đối với sự ổn định tài chính của họ thực tế là sự yếu kém của đồng đô la, đặc biệt là tác động cộng hưởng giữa sự yếu kém của đồng đô la và lãi suất cao của Mỹ.
Hầu hết các trái phiếu mà các công ty bảo hiểm Đài Loan nắm giữ là trái phiếu tính bằng đô la với thời hạn rất dài và cấu trúc phức tạp, điều này khiến sự biến động lãi suất Mỹ liên kết chặt chẽ với hệ thống tài chính Đài Loan. Khi lãi suất Mỹ tăng, các công ty bảo hiểm phải chịu tổn thất lớn trên bảng cân đối kế toán.
Hiện tại, hầu hết các trái phiếu doanh nghiệp đô la có xếp hạng cao trong dài hạn đang có giá thị trường thấp hơn 10% đến 15% so với giá trị danh nghĩa. Nếu áp dụng cho 700 tỷ đô la trái phiếu Mỹ mà ngành bảo hiểm Đài Loan nắm giữ, quy mô tổn thất chưa thực hiện có thể bằng hoặc thậm chí vượt quá tổng vốn của toàn ngành bảo hiểm.
Trong một thời gian dài, “Ngân hàng Trung ương” của Đài Loan đã hỗ trợ các công ty bảo hiểm phòng ngừa rủi ro thông qua việc cung cấp hợp đồng hoán đổi, duy trì sự ổn định bề ngoài.
Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện tại, mâu thuẫn thương mại không chỉ làm tăng lợi suất trái phiếu Mỹ mà còn khiến “Ngân hàng Trung ương” của Đài Loan phải đối mặt với nhiều áp lực và hạn chế bên ngoài hơn khi can thiệp vào thị trường ngoại hối. Điều này cũng dẫn đến việc ngân hàng trung ương khó có thể can thiệp mạnh mẽ vào thị trường ngoại hối như trước đây, đây cũng là một trong những lý do chính gây ra sự tăng vọt của đài tệ vào thứ Sáu vừa qua.
Chiến lược phòng ngừa không hoàn toàn
Mặc dù các công ty bảo hiểm Đài Loan có phòng ngừa rủi ro tiền tệ, nhưng điều này không hoàn toàn.
Hiện tại, vẫn có khoảng 200 tỷ đô la tài sản đô la không được bảo hiểm, tương đương với một phần tư GDP của Đài Loan. Do đó, nếu tỷ giá biến động mạnh, có thể nhanh chóng ăn mòn vốn của ngành bảo hiểm.
Những công cụ phòng ngừa này chủ yếu được thực hiện thông qua các hợp đồng kỳ hạn ngoại hối – tức là đổi đô la lấy đài tệ trong 1 đến 3 tháng tới. Thông qua việc liên tục gia hạn các hợp đồng này, họ cố gắng tránh tổn thất do biến động tỷ giá. Tuy nhiên, việc này tốn kém, chi phí phòng ngừa kỳ hạn phụ thuộc vào chênh lệch lãi suất ngắn hạn giữa các bên, từng lên đến hơn 5% mỗi năm trong suốt thời kỳ tăng lãi suất mạnh của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ.
Một số phòng ngừa đã từng được hỗ trợ bởi “Ngân hàng Trung ương” của Đài Loan, nay đã thu hẹp xuống còn khoảng 100 tỷ đô la. Bên cạnh đó, còn khoảng 100 tỷ đô la phòng ngừa thông qua hợp đồng kỳ hạn không giao hàng (NDF), nhưng các công cụ này thanh toán bằng đô la offshore, không thể thực sự quy đổi thành đài tệ và gần như vô dụng khi gặp áp lực thanh toán.
Có thể là đã có cuộc tái cấu trúc tài chính toàn cầu
Nhìn về tương lai, nếu đồng đô la tiếp tục yếu, trong khi Đài Loan không thể can thiệp hiệu quả, ngành bảo hiểm địa phương có thể buộc phải phòng ngừa quy mô lớn đối với rủi ro đồng đô la của mình, dẫn đến hiệu ứng xoáy tăng giá đài tệ hơn nữa.
Điều này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh xuất khẩu của Đài Loan, mà còn có thể khiến ngành bảo hiểm phải đối mặt với cuộc khủng hoảng khả năng thanh toán nghiêm trọng.
Khi đồng đô la bước vào một chu kỳ giảm giá lâu dài có thể xảy ra, cơn bão tài chính này có lẽ chỉ là khúc dạo đầu cho việc tái cấu trúc tài chính toàn cầu.